Şeker Fabrikası - 1925 - 2 -

            1925 - 1 den gelen
               
               7 - On adet daimi amele ellişer liradan senevi            6.000
               8 - Yevmiye yirmi dört saatte iki fasılı yüz ellişer ameleden yevmiye 300 amele yevmiyesi 80
                kuruştan yüz elli gün hesabıyla                  24.000
                   
                                             Toplam                                                     67.500.- Tl
 
                Muhtelif  Masarıf :
           
                1 - Tohum masarifi        50.000
                2 - Filtre Bezleri              22.500
                3 - Yağ vesaire                 5.000
                      Toplam                      67.500      

                 Amortisman Faizleri
                1-Tesisat masarifinin (700.000) %5 amortismanı               35.000 TL
                2-Bina amortismanı (200.000) liranın %5’i                          10.000 TL
3-Mecmu sermayenin faizi %5 1.200.000 liranın faizi 60.000
Toplam:                                                                                             105.000
                Genel Toplam:                                                                1.378.786
 
                İşbu Masrafa Mukabil Varidat Menabi’ Berveçhiâtidir:
                1-Senevi 7500 ton şeker
                2-Pancarın %2,5’i melas olarak 1.250 ton tutmaktadır.
                3-Pancarın %6’sı küspe veya kurutulmuş posa olarak 3.000 ton tutar.  
                Şekerin fabrikada maliyet fiyatını hesap için varidat menabi’ olan melas ve kuru posa kıymetlerini bit-taktir masarif yekûnundan ihraç edelim:
                14 Şubat 1341 (1925) tarihinde Alman piyasasında küspenin yüz kilosu 10 mark veyahut beş lira olarak tonu 50 lira kıymetindedir. Umum posa kurutulmayarak yalnız nısfı kurutulacağı için, 1500 tonun 50 lira kıymeti 75.000 liradır.
                1.250 ton melas dahi beher tonu 59 liradan 73.755 lira tutar.
 
                Varidat Menabi’
                Melas                                  23.755
                Küspe                                  75.000
                                                               ---------
                Ceman Yekûn                  148.755
 
                Umum masarifi olan 1.378.786 liradan
                Varidat tutarı                     148.750
                                                ---------------------
 1.260.036 liraya mukabil 7500 ton şeker elde olmakla şekerin beher tonu fabrikada teslim fiyatı 16,8 liradır.
                29 Teşrinisani 1924 tarihindeki Tiryeste şeker piyasasında toz şekerin beher tonu 18 İngiliz Lirası idi.
                Şu halde beher tonu Türk lirası 900 kuruştan 18x900:100=162 lira eder.
                Tiryeste - İstanbul nakliyesi, beher tonu 10 Şilinden 4,50 lira İstanbul gümrük masrafı beher ton 30 liradır. Toplam 34,5 lira
                Türkiye Büyük Millet Meclisinin 5 Nisan 1341 (1925) tarihli kanunu ile dâhilde istihsal olunacak şekere birçok müsaadat bahş olunmuş ve ezcümle istihlak resminden muaf kılınmıştır.
                İstihlak resmi kilo başına on kuruş olmakla beher ton başına 150 lira etmektedir. Şu halde şekerin tonu İstanbul’da toptan ve tüccar ve komisyoncu temettüü dahil olmadan;
                              162
                                34,5
                              150
                               ---------
                              346,5 liraya mal olmaktadır.
                Fabrikanın şekerini İstanbul’a sevk etmeyerek Uşak civarı, Eskişehir, Konya vesairiye nakil ederek İstanbul’dan nakli halinde vaki olacak şimendifer nakliyesinden daha az bir masarif edileceği nazar-ı itibara alınmayarak ancak şekerin İstanbul’a maliyet fiyatı ile Uşak’ta fabrikada teslim fiyatı mukayese edildikte;
                               366,5
                               168
                               --------
                               178,5 lira
                Veyahut 7500 ton 1338,350 lira temdih elde edilmiş olacaktır.
                Amortisman, faizler vesaire evvelce mahsup edilmiş olduğunun nazar-ı itibara alınması rica olunur.
Şirket-i Fen Müşaviri
Kimya Mühendisi
Bahattin
 
                Bu şerait dâhilinde Türkiye dâhilinde şeker sanayinden daha gerekli ve aynı zamanda vatana nâfi bir iş aranesi kabil değildir. Bunu içindir ki Avrupalılardan pek ciddi ve mühim sermayedarlar şirketimize müracaatta bulunmuşlardır. Şirket ise yabancı sermaye istemediğinden bu müracaatları red etmiştir.
                Şirket Meclis-i İdare Reisi Nuri[1]

Şeker Fabrikasının Kurulması İçin Skoda Firması ile İmzalanan Sözleşme

               Umumi Numara: 14123
               
               UŞAK ŞEKER FABRİKASININ TESİSİ İÇİN, SKODA FİRMASİLE YAPILAN MUKAVELENAME
 
              1-Bir taraftan eski Skoda Müessesatı Anonim Şirketi namına hareket eden mezkûr fabrika vekilleri olup, İstanbul’da Sirkeci, Nur Han, 27-28 numaradaki muid Rozental Ticarethanesini ikametgâh-ı kanuni gösteren Pilzen - Skoda Müessesatının salâhiyet-i kâmileyi haiz müşavir-i Umumilerinden Mösyö Magliç ve bu hususta teşriki mesai ettiği Jozef Porkoni; diğer taraftan Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi namına hareket eden Şirket-i Mezkûre Heyeti İdare Reisi Nuri Bey beyninde berveçhiâti mukavele akt olunmuştur.

              2-Mukavelename muhteviyatı:
Skoda Müessesesi merbut listelerde teferruatı muharrer bulunan ve tarafeynce kabul olunduğu veçhile, bir şeker fabrikasının aksamı mihanikiye-i imaliyesini teslim etmeği taahhüt eyler. Skoda Müessesesi fabrikanın yevmiye beş yüz (500) ton, incimad etmemiş, çürümemiş olsun ve hali sıhhatte şeker pancarını 24 yirmi dört saatlik iş zamanında işleyecek ve yüzde (97) doksan yedi, (98) doksan sekiz sakarozu hâvi beyaz kristalize şeker imâl edecek kudreti imaliye olacağını taahhüt eder.

              3-Buhar kazanları dairesi, kabul olunan listelerden gayri bir barometre ve su saati ile mücehhez olacaktır. Boru, depo inşaatı hadidiyeden fabrika dahilinde bulunanların beher yüz kilosu üzerine fiyatları tarafeynce kabul katî ve global olarak kabul olunmuşlardır. Bunların sıkletleri ve miktarları, listedeki miktarları tecavüz ve dahili borular fazla veya eksik gelse dahi, Skoda tarafından bilâbedel ita olunacaktır. Listelerin muhteviyatı sıklet itibar ile 1.200 ilâ 1.500 ton arasında olacaktır. Fabrika haricinde olan taze su boruları, müstamel sulara mahsus borular, pancar sevk su boruları, hamızı karbon boruları vesaire gibi eşya listede muharrer olmayanların hesabı, listelerde gösterilen tevhid fiyatları ve hakikî sıkletleri üzerinden ayrıca tesviye olunur.
 
              4-Fabrika binasının inşası, makine ve âletlerin temelleri, tâli binalar hamili fabrika binasına ait bilûmum inşaat ve inşaat malzemesinin tedariki, Uşak Terakki-i Ziraat Şirketine aittir. Skoda Müessesesi inşaat plân ve resimleri hakkında izahat ve malûmat vermek üzere, kendi hesabına, bu işte mütehassıs ve tecrübeli bir mühendis gönderecektir.

               5- Kesik pancar kurutmahane tertibatı, yevmiye takriben 16 ton yüzde 12 - 14 rutubeti hâvi kuru küspe istihsali kudretini haiz olacaktır. Skoda Müessesesi vakti zamanında bunun mevkii teferruatı temel ve ebniyesinin plânlarını itayı taahhüt eder. Bununla beraber mevkii plânlarında, istikbalde melastan bir ispirto fabrikası tesis olunabilmesini nazarı itibara alacaktır.

               6-Skoda Müessesesi mümkün olduğu kadar az zamanda merbut listelerde muharrer tamirhane ve kimyahane edevatına ait teferruat listesi verecektir. Tamirhane ufak dökümlerin dahi icrasını temin için bronzdan bir döküm ocağını ihtiva eyleyecektir. Tamirhane ve kimyahaneye ait işbu sonradan ita olunacak edevatın fiyatı, kabul olunan merbut listedeki miktarı meblâğa tekabül edecektir. İşbu listenin Skoda’dan Uşak’a gönderildiği tarihten itibaren bittetkik yirmi bir gün zarfında kabul olunup olunmadığı bildirilmek lâzımdır.

              7- Skoda Müessesesi, inşaata ait aksam-ı hadidiyeyi 1925 senesi Kânunuevvelinin son iki haftası zarfında ve sairlerini Şubat, Mart, Nisan 1926 ayları zarfında, Skoda Fabrikasında imâlinin ikmalini taahhüt eder. Nisan iptidasında montaja başlatılarak 1 Teşrinievvel 1926 da bilâikmal fabrikanın işe mübaşeretini temin edecektir. Uşak Terakki-i Ziraat Şirketi dahi, 10 Mart 1926 tarihinde ebniyenin inşaatını bilâikmal montaja ihzar edecektir. Ve keza şirketi mezkûre makine temellerini dahi 15 Nisan 1926 tarihine kadar ihzar eyleyecektir.

               8-Skoda Müessesesi kendi hesabına 1926 tekmil birinci kampanyası için, tecrübeli iki mühendis ile altı montörü fabrikanın emrine amade kılacaktır.

               9-Müfredat ve fiyatları merbut listelerde muharrer bulunduğu veçhile tekmil aksamı mihanikiyenin (fabrika haricinde lüzumu olanlar müstesna olmak üzere) mecmuu tarafeynce (384.000) üç yüz seksen dört bin dolar olarak kabul ve tesbit olunmuştur. Bu fiyat tekmilinin İzmir Limanına kadar gümrüksüz olarak bedeli mecmuudur. İzmir Limanından ihraç ve tekrar tahmil ile Uşak’ta fabrika mevkiine kadar nakli ve sigortası sipariş verene aittir. İzmir’e kadar nakliye ücreti mecmuu daha ehven tutarsa, fark-ı fiyat, sipariş verenin hesabına kaydolunur. Uşak Şirketi daha müsait şerait ile bu bapta muteber nakliye kumpanyası iraesine selâhiyettardır. Mecmu bedel olan üç yüz seksen dört bin dolar berveçhiâti beyan olunur:

                a) Esas siparişin mecmuu                           298.000 Dolar
                b) İnşaatına ait aksamı hadidiye                   12.400
                c) Kesik pancar kurutma hanesi                    29.500
                d) Tamirhane edevatı                                         8.250
                h) Kimyahane                                                      3.000
                                                                                            ----------------
                                                                                           351.150
 
                         Buna ilâveten % 8 montaj ücreti           28.092
                     “              “              % 1 ambalaj                     3.511 
                        “              “              ücurat-ı nakliye           21.671
                         Yekûn:                                                     404.424
 
Berveçhi bala mebaliği Sanayi ve Maadin Bankasının teklifi veçhile bedeli mecmuu olmak üzere, üç yüz seksen dört bin, New York üzerine Dolar olarak tarafeynce kabul olunmuştur.
     
                10-Tediyat:
Gayrı kabili rücu olmak üzere, berveçhiâti tespit olunmuştur.

                 a)Uşak Terakki-i Ziraat Şirketi mukavelenamenin imzasında derhal bedeli mecmuun yüzde yirmisini tediye edecektir. Buna mukabil Skoda Fabrikası dahi gerek mahsuben almış olduğu paraya, gerek taahhüdatını tamamen ifa edeceğine dair muteber banka kefaleti irane edecektir.
                 b)Skoda’dan gönderilecek aksam İzmir’e vürud ettikçe, Skoda’dan gönderilecek faturanın yüzde otuzu tediye olunacaktır.
                 c) Bedeli mecmuun yüzde on yedisi ilk şeker hâsılatından tediye olunacaktır. Şu kadar ki, meblâğı mezkûr en geç olarak 1926 senesi Kânunuevvelinin nihayetinde verilmiş olacaktır.
                 d)Bakiye yüzde otuz üçe (% 33’e) mukabil, o günkü dolar piyasasına göre, Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinin hisse senedatı, fii ihracı üzerinden, 1 Teşrinievvel 1926’da ita olunacaktır.

                 Uşak Şirketi altı senede, yani 1/10/1932 tarihine kadar altı müsavi taksitte işbu hisselerini yine dolar olarak mubayaa etmeği taahhüt eder. Yani Skoda’nın matlubu olan yüzde otuz üç hisseleri bedelâtı asliyesinden ne kadar dolara baliğ olursa, hisse senetlerinin hini itfasında aynı miktar dolar ile iştira olunacaktır.

                11-Fabrikanın kudreti imaliyesini göstermek için, yani yirmi dört saatte (500) beş yüz ton çürümemiş ve donmamış normal pancar işlediği, % 97-98 kristalize şeker istihsal edildiği ve yevmiye on altı ton kesik pancar kurusu (% 12-14 rutubetinde) hasıl olduğu birinci kampanyası, sekiz gün zarfında temin ve isbat olunacaktır. Herhangi bir sebeple fabrikanın tevakkuf ettiği zamanlar tenzil edilecektir. Birisi Sanayi ve Maadin Bankası tarafından, birisi Skoda tarafından ve üçüncüsü Uşak Şirketi tarafından müntehab bir komisyon marifet ile bu keyfiyet kontrol olunacaktır. Birinci kampanyada bu kudreti imaliyenin tesbiti kabil olamadığı ve buna sebep de Skoda Müessesesi olduğu isbat olunduğu halde, işbu isbat keyfiyeti ikinci kampanyaya tehir olunabilir. Herhalde bu iki kampanyada kudreti imaliyesinin isbatı mecburîdir. Bunu Skoda isbat edemezse ve buna da kendisi sebebiyet vermiş olursa, konturato ahkâmını ifa etmemiş addolunacaktır.

                12-Skoda Müessesesi gerek inşaat ve gerekse montaj esnasında lüzumu olan iki tecrübeli mühendis ile lüzumu kadar montör, kazancı, bakır lehimcileri tedarik ve Uşak’a, kendi el avadanlıklar ile mücehhez olarak, kâmilen kendi gönderecektir. Uşak Şirketi ise berveçhiâti mevadı kendi hesabına tedarik edecektir. Montör, kazancı, bakır lehimcilerine muktezi muavin ameleyi ve kömür, kok, odun, ip, su, yağ, makine tathir yağı ve petrol gibi montaja muktezi ufak malzemeyi tedarik eder. Skoda Müessesesi montaj için palanga ve vinç gibi alâtı terfiiyeyi temin edecektir.
Skoda tarafından gönderilen memurlar, montörler, kazancı ve lehimci ustalar için Uşak Şirketi, fabrika yakınında, meccanen, yataklar ile beraber bir ikametgâh irae ve ita ve bu ikametgâhı tenvir ve teshini temin edilecek ve akşamları ve tatillerde ustaların el avadanlıklarını vesair takımlarını vaz’ ve muhafaza için, kilitlenmesi kabil bir mahal gösterecektir.

               13-Fiyatlarda pancar arabaları, kayışlar, ip kayışlar ve süzgeç, bezleri ve vesaiti mücerride ve ateş tuğlaları ve kazanların ocaklarına ait malzeme-i inşaiye gibi fabrika inşaat ve montaj ve işletilmesine ait malzeme, dahili hesap değildir.

               14-Şeker fabrikasının 1 Teşrinievvel 1926 tarihine kadar ikmâl olunup işe mübaşeret edememesinden mütevellit mesuliyet Skoda Fabrikalarına ait olduğu sabit olduğu takdirde, esbabı mücbire ve fabrikada tatili işgal, yangın, harp veya sipariş veren taraftan tediye şeraitine adem-i riayet müstesna, berveçhiâti nukat tarafeynce kabul olunmuştur.
Skoda Müessesesi, en geç olarak 14 Teşrinievvel’e kadar şeker fabrikasını hali faaliyete getirmeyi deruhte eder.

                Skoda bunu icra edemezse, berveçhiâti tazminat itasını taahhüt eder:

                15/10/26 ilâ 22/10/26 ya kadar beher gün için          300 dolar
                23/10/26 ilâ 30/10/26    “              “                                 500 dolar
                31/10/26 ilâ 7/11/26                      “              “                 700 dolar
                8 Teşrinisaniden sonra beher gün için                    1.000 dolar.

                Bu tazminat mukavele muhteviyatının yüzde onunun ikmaline kadar devam eder. Bunu tecavüz etmeyecektir. Uşak Şirketi teehhürden dolayı bundan fazla tazminat talep etmeyecektir. Fakat fabrika yine işlemezse, işleyene kadar yüzde otuz üç hisselerine faiz verilmeyeceği gibi, yüzle on yedinin tesviyesi dahi tehir nisbetinde temdid olunarak, bundan dolayı bir gûna faiz talep olunmayacaktır.

               15-Vürud edecek techize-i mihanikiyenin muayyen mahallerini Uşak Şirketi ihzar etmiş olacaktır. Çalışılacak mahalde icabında geceleri de çalışılabileceği nazarı dikkate alınarak, tenviri ve icabında teshini ve makineleri vaz’ olunacağı mahallerin düzeltilmesi ve müsait mahal ihzarı Uşak Şirketine terettüp eder. Makinelerin montajına iptidadan evvel tekmil duvar ve makine temelleri ikmal edilmiş bulunmalı ve kurumuş olmalıdır. Fabrika mahallinde montaj esnasında ve fabrikamızın ikmali zarfında tahaddüs edecek hüdanegerde yangın vesaireden veya hırsızlıktan veya herhangi bir suretle eşyanın ziyaından Uşak Şirketi mes’ul olacaktır. Bilcümle protestolar mühim muhaberat ve iş’arat ve ihbarat taahhütlü olarak icra olunacaktır.

               16-Uşak Şirketi Heyeti İdaresinde, Skoda Fabrikasına iki yer verecektir. Bu vaziyet hissesenedatı Skoda Fabrikasında bulundukça devam edecektir.

               17-Her irsalât için, irsalâtın vukuunu müteakip, Uşak Şirketine hitaben yazılmış faturaların, ilk vasıta ile İstanbul’da Sanayi ve Maadin Bankasına gönderilmesini Fabrika taahhüt eder. Eşyanın irsalinden sonra dört gün zarfında bir irsaliye listesi Bankaya gönderilecektir. İrsaliye tarihinden itibaren azamî on gün zarfında faturalar taahhütlü olarak postaya tevdi ve postaya verildiği telgrafla Bankaya iş’ar olunacaktır. Bu taahhüdatın adem-i ifasından mütevellid zarar, müteahhid Skoda’ya aittir.

               18-Mukavelenamenin tatbikatında tahaddüs edecek ihtilâflar, tarafeynce müntehap birer hakem tarafından hal olunacaktır. Olunamadığı takdirde Türk Muhakimine müracaat olunacaktır.

               19-Uşak Şirketinin işbu mukavelename mucibince Skoda Müessesesine vuku bulacak peşinen verilecek yüzde yirmiden maada bilûmum tediyatı ve % 33 hisse senetlerinin tekrar mubayaası hususları için Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası tekeffül edecektir. Sureti kefalet Banka ile Skoda arasında tayin ve tesbit olunacaktır.

               20-İşbu Mukavelename Türkçe olarak ve iki nüsha imza olunarak tarafeynce teatî olunmuştur.

               Uşak’ta Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi Heyeti İdare Reisi olup bu hususta İstanbul’da Mesadet Hanında 27/28 numaraları ikametgâhı kanunî ittihaz eden, Molla Ömer zade Nuri Efendi bin Hacı Mustafâ Efendi. İmza.
Beyoğlu’nda Tokatlıyan Otelinde misafireten mukim ve metni mukavelede muharrer yazıhaneyi ikametgâhı kanunî ittihaz eden, Mösyö Toma Magliç velet Mihail. İmza.

                Aynı mahalde mukim ve aynı yeri ikametgâhı kanunî ittihaz eden Mösyö Jozef Porkoni velet Enois.
               
                Mösyö Magliç’in Prag kâtib-i adilliğinden musaddak ve muta 10 Eylül 1925 tarih ve 53610 numaralı eski Skoda Müessesatı Türk Anonim Şirketinin vekâleti âmmesini haiz ve vaz’ı imzaya mezun bulunduğu muharrerdir.

                Muarref :  Sirkeci’de Mesadet Hanında 27/28 numaralarda, Tüccardan Nurullah Sami Bey. İmza
“          
                       "          Nur Hanında 27/28 numaralarda, Celâl Bey ibni Osman Bey. İmza

                On bir Teşrinievvel bin üç yüz kırk bir tarih ile müverrah işbu mukavelenamelerden birinin zirinde mevzu imza Molla zade Nuri Beyin ve diğerinin zirindeki imzalar Mösyö Toma Magliç ve Mösyö Jozef Porkoni’nin olduğu, isim ve hüviyetleri balâda muharrer muarreflerin ifade ve tasdiklerinden anlaşılmakla aynen defteri mahsusuna bilkayıt, Kâtib-i Adil Kanunun 67 inci maddesine tevfikan tasdik kılındı.
                 
                                                                                                 Mühür
                                                                         İstanbul Dördüncü Kâtib-i adli
                                                                                              Ali Mürteza
 
                 İşbu suretin dairede defter-i mahsusunda mukayyet ve müseccel 11 Teşrinievvel 1341 (1925) tarih ve 13678/453 numaralı kayd-ı resmisine mutabakatı tasdik kılındı. 17 Teşrinievvel 341 (1925).
           
                                                                                 İstanbul Dördüncü Kâtibiadli
                                                                                               Ali Mürteza
 
                 Türkiye Cumhuriyeti İstanbul Dördüncü Kâtib-i Adli
                 Tarafımızdan bilrıza tanzim ve imza edilip İstanbul Dördüncü Kâtibi adilliğince, 11 Teşrinievvel 1341 (1925) tarih ve 11678/453 numara ile tescil ve tasdik edilen, Uşak’ta tesis edilecek Şeker Fabrikasına, müteallik mukavelenamenin, ikinci ve beşinci ve yedinci, dokuzuncu, onuncu ve on birinci maddelerine hini tebyizde sehven kaydedilemeyen fıkra ve kelimeler berveçhizir madde dahiline ithal suret ile ve muvafakati mütekabile ile taşlı ve ikmal olunur.
                  İkinci madde şu suretle ikmal edilir:
       
                  2-Mukavelename muhteviyatı
                  Skoda Müessesesi, merbut listelerde teferruatı muharrer olduğu ve tarafeynce kabul olunduğu veçhile bir şeker fabrikasının aksamı mihanikiye-i imaliyesini teslim etmeği taahhüt eyler. Skoda Müessesesi fabrikanın yevmiye beş yüz ton incimad etmemiş, çürümemiş, olmuş ve hal-i sıhhatte şeker pancarını yirmi dört saatlik iş zamanında işleyecek ve yüzde 97–98 sakkarozu hâvi beyaz kristalize şeker imâl edecek kudreti imaliyede olacağını taahhüt eder. Kesik pancardan mevad-ı sükkeriye tamamen alındıktan sonra kalan sulu kısmında % 02 ilâ % 04 (yüzde sıfır iki ilâ yüzde sıfır dört) sakkarozdan fazla kalmayacaktır.
                 
                  Beşinci madde şu suretle ikmal edilir:

                  5-Kesik pancar kurutmahane tertibatı yevmiye takriben on altı ton, yüzde on iki ilâ on dört (% 12 - % 14) rutubeti hâvi kuru küspe istihsal kudretini haiz olacaktır. Skoda Müessesesi vakti zamanında bunun mevki, teferruat, temel ve ebniyesinin plânlarını itayı taahhüt eder. Bununla beraber mevkii plânlarında istikbalde melâstan bir ispirto fabrikası tesis olunabilmesini nazarı itibara alacaktır. Melâsın emsal-i safiyet, 63’ün fevkinde olmayacaktır.

                  Yedinci madde şu suretle ikmal edilir:

                  7-Skoda Müessesesi inşaata ait aksamı hadidiyeyi 1925 senesi Kânunuevvelinin son iki haftası zarfında ve sairlerini Şubat, Mart, Nisan 1926 ayları zarfında, Skoda Fabrikasında imalinin ikmalini taahhüt eder. Nisan iptidasında montaja başlanılarak, 1 Teşrinievvel 1926’da bilikmal fabrikanın işe mübaşeretini temin edecektir. Uşak Terakki-i Ziraat Şirketi dahi, 15 Mart 1926 tarihinde, ebniyesinin inşaatını bilikmal montaja ihzar edecektir. Kezalik Şirketi mezkûre makine temellerini dahi 15 Nisan 1926 tarihine kadar ihzar eyleyecektir. Fabrika inşaatı, 15 Mart 1926 tarihine kadar havaların incimadlı gitmesinden nâşi ikmaline muvaffak olunamazsa, bir ay temdidi kabul olunur. Fakat kaybolan zamanın telâfisi için Uşak Şirketince lâzım olduğu kadar fazla amele ve usta verilmek suret ile montaj ameliyatı himaye olunacaktır.

                  Dokuzuncu madde şu suretle ikmal olunur:
   
                  9-Müfredat ve fiyatları merbut listelerde muharrer olduğu veçhile tekmil aksamı mihanikiyenin (fabrika haricine lüzumu olanlar müstesna olmak üzere) fii mecmuu tarafeynce (384.000) üç yüz seksen dört bin dolar olarak kabul ve tespit olunmuştur. Bu fiyat, tekmilinin İzmir Limanına kadar ve gümrüksüz olarak bedeli mecmuudur. İzmir Limanından ihraç ve tekrar tahmil ile Uşak’ta, fabrika mevkiine kadar nakli ve sigortası sipariş verene aittir, İzmir’e kadar nakliye ücreti mecmuu daha ehven tutarsa fark-ı fiyat, sipariş verenin hesabına kaydolunur. Uşak Şirketi daha müsait şerait ile bu bapta muteber nakliye kumpanyası iraesine selâhiyettardır.
Mecmu bedel olan üç yüz seksen dört bin dolar berveçhiâti beyan olunur.

                  a) Esas siparişin mecmuu                             298.000 dolar
                  b) İnşaata ait aksamı hadidiye                         12.400
                  c) Kesik pancar kurutmahanesi                       29 500
                  d) Tamirhane edevatı                                            8.250
                  e) Kimyahane                                                         3.000
                  Yekûn:                                                                 351.150
 
                  Buna ilâveten % 8 montaj ücreti                       28.092 dolar 
                  % 1 ambalaj                                                            3.511
                  Ücerat-ı nakliye                                                    21.671
                  Yekûnu umumî:                                                  404.424
                  Tenzili kabul edilen                                              20.424
                  Kat’î yekûn:                                                          384.000
 
                  Berveçhibalâ mebaliğ, Sanayi ve Maadin Bankasının teklifi veçhile bedeli mecmu olmak üzere, üç yüz seksen dört bin New York üzerine dolar olarak tarafeyince kabul olunmuştur.

                 Onuncu madde şu suretle ikmal olunur:
   
                 10-Tediyat
   
                 Gayrı kabil-i rücu olmak üzere berveçhiâti tesbit olunmuştur.

                 a) Uşak Terakki-i Ziraat Şirketi mukavelenamenin imzasında derhal bedeli mecmuun yüzde yirmisini tediye edecektir. Buna mukabil Skoda Fabrikası dahi gerek mahsuben almış olduğu paraya ve gerek taahhüdatını tamamen ifa edeceğine dair muteber Banka kefaleti irae edecektir.
                 b) Skoda’dan gönderilecek aksam İzmir’e vürud ettikçe, Skoda’dan gönderilecek faturanın yüzde otuzu tediye olunacaktır.
                 c) Bedeli mecmuun yüzde on yedisi ilk şeker hasılatından tediye olunacaktır. Su kadar ki meblâğı mezkûr en geç olarak 1926 senesi Kânunuevvelinin nihayetinde verilmiş olacaktır.
                 d) Bakiye kalan yüzde otuz üçe (% 33’e) mukabil, o günkü dolar piyasasına, göre Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinin hissesenedatı, fii ihracı üzerinden, 1 Teşrinievvel 1926’da ita olunacaktır. Uşak Şirketi altı senede, yani 1/10/1932 tarihine kadar, altı mütesavî taksitle, işbu hisse senetlerini yine dolar olarak mubayaa etmeyi taahhüt eder. Yani Skoda’nın matlubu olan yüzde otuz üç hisseleri bedelâtı asliyesinden ne kadar dolara baliğ olursa hisse senetlerinin hini itfasında aynı miktar dolar ile iştira olunacaktır. İşbu hisse senedatına mukabil Uşak Şirketi hisse senetlerinin tarihi itasından itibaren, beher sene Teşrinievvel iptidasında maktuan, yine dolar olarak, % 9 faiz tesviye edecektir Bu hisseler kâr ve zarara iştirak etmeyecektir. Uşak Şirketi berveçhibala muharrer zamanlardan evvel hisse senetlerini her zaman geriye satın almak hakkına mâliktir. Ve satın alındığı zamana kadar olan faiz bittabi tesviye edilecektir.
                  e)Uşak’ta bulundurulacak Skoda hesabına çalışan memur, montör ve ustaların maaşat ve masarifatı, yüzde otuzdan mahsubu icra kılınmak üzere, Uşak Şirketinden tediye suret ile teshilât gösterilecektir.

                  On birinci madde şu suretle ikmal olunur:

                 11-Fabrikanın kudreti imaliyesini göstermek için, yirmi dört saatte beş yüz ton çürümemiş ve donmamış normal pancar işlediği, % 97 % 98 kristalize şeker istihsal edildiği ve yevmiye on altı ton kesik pancar kurusu (% 12-14) rutubetinde hasıl olduğu, birinci kampanyalı sekiz gün zarfında temin ve isbat olunacaktır. Ve herhangi bir sebeple fabrikanın tevakkuf ettiği zamanlar, tenzil olunacaktır. Birisi Sanayi ve Maadin Bankası tarafından, birisi Skoda tarafından ve üçüncüsü Uşak Şirketi tarafından müntehap bir komisyon marifeti ile bu keyfiyet kontrol olunacaktır. Birinci kampanyada bu kudreti imaliyenin tesbiti kabil olmadığı ve buna sebep de Skoda Müessesesi olduğu isbat olunduğu halde işbu isbat keyfiyeti ikinci kampanyaya tehir olunabilir. Her halde bu iki kampanyada kudreti imaliyenin isbatı mecburîdir. Bunu Skoda ispat edemezse, kendisi sebebiyet vermiş olursa, konturato ahkâmını ifa etmemiş addolunacaktır. Eğer birinci kampanyada kudreti imaliyenin adem-i isbatına Uşak Şirketince sebebiyet verilmiş olursa, keyfiyeti isbat edilen kampanyada yapılacak ve fakat bu defa Skoda’dan gönderilecek adamların tekmil masarifi Uşak Şirketine ait olacaktır. Mevad-ı âtiyede rıza ve muvafakati mütekabile mezkûr müseccel ve musaddak mukavelename zeylen ilâve olunur ve mezkûr mukavelenameye müteallik listelerde isim ve adı müzeyyele ile birlikte tescil edilir.

                  1-Fabrikada kullanılacak kömürün numunesi Skoda’ya gönderilecek ve ıskaralar ona göre yapılacaktır. Anadolu sanayi kömürleri esas kabul olunmuştur.

                  2-Skoda ilâve eder ki, ita eylediği aksamı mihanikiye son modern makinelerdir. En son hükmî ve kimyevî tecarübe istinad etmiştir. Beş sene zarfında, Türkiye’de Skoda tarafından yapılacak şeker fabrikalarında, yeni bir terakkiyat olmadıkça ve aynı kudreti imaliyede oldukça, aynı son sitemlerin muhafaza olunmasını, Skoda temin eder.

                  3-İmal olunacak kristalize şekerin haricî manzarası ve kristali gösterilmiştir. Fakat Prag’dan ikinci bir numune gönderilecek ve tarafeynce temhir olunarak muhafaza olunacaktır.
             
                  Hamiş
İşbu ikmal ve itmam ve ilâve edilen mevadı tasdik ettirilen salifüzzikir mukavelenamenin berveçhi muharrer maddeleri yerine kaim olup, tarafeyn işbu mevad-ı musahhahanın ve mevad-ı müzeyyelenin kâffei vecaibini kabul ve müseccel mukavelenamenin aynı maddelerini mefsuh addeder. 21 Teşrinievvel 1341 (1925).

                  Uşak’ta Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi Heyeti İdare Reisi olup bu hususta İstanbul’da Sirkeci’de Mesadet Hanında, 27-28 numaraları ikametgâhı kanunî ittihaz eden, Molla Ömer zade Nuri Efendi Bin Hacı Mustafa Efendi, (mumaileyh Nuri Efendi dairece bir nüshası ahzedilip alelteselsül muameleyi resmiyesi ifa edilmiş bulunan Şirketi mezkûre nizamname-i dahiliyesinin madde-i mahsusasına binaen, müessisin tarafından Uşak Katib-i Adilliği vasıtası ile muta ve matbu nizamnamede tarih ve numaraları muharrer vekâletnamelere müsteniden) vaz’ı imza eylemiştir. İmza: Nuri.

                  Beyoğlu’nda Tokatlıyan Otelinde misafireten mukim, Nur Han, 27-28 numaraları ikametgâhı kanunî ittihaz eden, Mösyö Toma Magliç velet Mihail ve aynı mahalde mukim ve aynı mahalli ikametgâhı kanunî ittihaz eden mumaileyhin şerik-i mesaisi Mösyö Jozef Porkoni velet Enois. Mösyö Magliç, Prag Kâtibiadilliğinden musaddak ve mûta 10 Eylül 1925 tarih 53610 numaralı eski Skoda Müessesatı Anonim Şirketinin uhdesinde bulunan vekâleti âmmesine müsteniden vaz’ı imza eylemiştir. İmza.

                  İkametgâhı kanuni müttehaz mahalde kıraat ve meali tefhim kılınan işbu musahhah ve müzeyyel mukavelename zirinde mevzuu imzaları, şahıs ve hüviyetleri marufumuz Nuri Efendi, Mösyö Magliç ve şerik-i mesaisi Mösyö Porkoni’nin mündericatını tamamen bilkabul ikrar eyledikten sonra muvacehemizde bizzat vaz’eylemiş olduklarını beyan ve tasdik eyleriz.
Muarref: İstanbul’da Şahinpaşa Otelinde misafireten mukim, Uşak’ta Hacı Hızır Mahallesinde mukim, Mütevelli zade Mehmet Bin Ali Bey. İmza.
Muarref: Bakırköy’ünde Zeytinlikte 104 numaralı hanede mukim, Serkimyager Doktor Azmi Bey ibni Hafız Hüseyin Bey. İmza.
 
                  Bin üç yüz kırk bir senesi Teşrinievvelinin yirmi birinci Çarşamba günü tarihine müverrih, musahhah ve müzeyyel mukavelename zirinde mevzuu imzalar Nuri Efendi, Mösyö Magliç ve Mösyö Porkoni’nin olduğu, isim ve hüviyetleri balada muharrer muarreflerin ifade ve tasdiklerinden anlaşılmakla aynen defteri mahsusasına bilkayıt, Katib-i Adil Kanununun 67 nci maddesine tevfikan tastik kılındı.
             
                  Mühür:
                  İstanbul Dördüncü Katib-i Adli
                  Ali Mürteza
 
                  İşbu suretin dairede defteri mahsusasına mukayyet ve müseccel, 21 Teşrinievvel 1341 (1925) tarih ve 14256/469 numaralı kaydı resmiyesine mutabakatı tasdik kılındı. 21 Teşrinievvel 1341 (1925)
 
                  Pul                                                                                                       Pul
                  İstanbul                                                                                              İstanbul
                  Dördüncü Katib-i Adil Dairesi                                        Dördüncü Katib-i Adil
                  Yevmiyeye kaydolunmuştur.                                              Ali Mürteza[2]