Şeker Fabrikası - 1928 - 2

                   1928 - 1 rin devamı
 
              Madde  63 : İdare Meclisi ve Teftiş heyeti raporları senelik hesap cetvelleri, Hey'eti Umummiye zabır nağmeleri, Hey'eti Umumiyece hazır bulunan ortakların isimleriyle kısseleri miktarını mübeyyin cetvel derder nusa olarak içtima umuden sonra nihayet bir ay zarfında Ticaret Vekaletine gönderilecektir.

                                                            5 . F A S I L 

                Alım ve Satım ve İstisrar İşleri

             Madde 64 : İşbu nizamnamenin ( A ) ve  ( B ) fıkrasında muharrem alım ve satım işleri şu surette yürütü-lür. Ortaklar her sene her nevi mevcutlarını şirkete teslim ederler.
                Teslim muamelesinin icrası için vermiş olduğu mahsulenin miktar ve ehemmiyetine göre ortaklık tarafın-dan muhtelif yerlerde depolar ve magazalar açılır. Ve Müstahsirlerin mahsüllerini bu depo ve mezalardan istediklerini teslim ederler.

              - Fiyat Muhamninleri  
              Madde  65 : Depo mazalarda mahsun teslim oldukça Meclis İdare Azası içinden veya ortaklar arasın-dan Meclis İdarece intihap olunacak bir veya müteaptik muhammen tarafından mal sahibi huzurunda muayene olunarak miktarı ve cinsi ve derece nepaseti tayin ve reyice göre fiyat takdir olunacak.

            - Alım ve satım Defteri
           
               Madde 66 : Her ortağa Meclisi idare tarafından museddak bir alım ve satım defteri verilir. Bu defterin sağ sayfasına ortagı depoya teslim ettiğ mahsulatın cinsi ve miktar ve gıymet  muhamminesi yazılır. Defterin sol sayfasına ortağın ortaklık vasıtasıyla satın aldığı mevadin cinsi ve kıymeti yazılacak ve kayıtlar ortaklık tarafından imzaya selahattar olan bizzat tarafından temhir ve imza edilecektir. Ortakların eşyası satıldıktan sonra kıymet ha-kıkıyesi defterin haneyi mahsusuna kayıt konulup ayni suretle imiza edilecektir. Ortaklardan arzu eden her nevi mahsulatı kati fiyatla satış edebilir.

                   Madde  67 : Ortaklıkça teslim edinilen mahsülün bey ve işletmesine ve sevkine müteallik ususatla Meclisi İdarenin mevkuliyet ve nazarat müttemediyesi altında Müdür marifetiyle icra olunacaktır.

            - Ortaklığın İstirhatı
             
              Madde 68 : Ortaklık namına  gerek ortakların iştirakçıyla ve gerek doğrudan doğruya Meclisi İdare tarafından yapılacak olan istihrasat ve imalat Meclisi İdarece bilhassa tanzim ve ahere Hey'eti Umumiyece tastik olunan talimatnağmei  mahsus ve çile ceryan edecektir.

                   Madde 69 :  Ortakların müştereken istimal edebilecekleri ala ve sahip istihsarayı ortaklık hesabına satın alarak işletir. Veyahut muayem bir ücretle ortaklara kiraya verebilir. Ortakların her nevi mahsullerini mamul haline galp için muktaza imalethane ve sair meessesat  ( Ziraiye ) selaiyeyi kendi hesabına mübaayand veya inşa eder.

                - Ortaklığın Muamelat Maliyesi                  
               
                    Madde 70 :  Ortaklık  muamelat maliye ve nakliyesini icap ederse şerail mütesaviye altında tercihan Ziraat Bankasıyla ve ileride tesis olunacak Köy Bankaları veyahut Kooperatifler Bankasıyla ifa edecektir.

               Alacak Komusyon
               
                    Madde 71 : Ortaklık  ikinci maddenin ( C ) fıkrası mucibince ortaklarda rayvisiyle tavessut suretiyle yapacağı işlerden komüsyon alır. Ve bu komüsyonun miktarı Meclis İdarece tayin olunur.   
 
               Avans  Vermek
         
               Madde 72 :  Ortaklar ve ortaklıktan veya ortaklığın tevessutu ile hariçten her sene heyeti umumiyenin tayin edeceği bir faizle aşağıda yazıldığı ve aile avans alabilirler.

                   1 - Ortaklığa depo ettikleri mahsüllerinin mütehammen kıymetinin % 50 kadar ortaklıktan
               
                    2 - Optaklığa depo ettikleri mahsullerinin mütehammen kıymetinin  % 60 kadar ortaklığın kefaletiyle hariçten
               
                    3 - İstihsan ve imali derder olan mahsula ve memulatının  % 50 kadar ortaklıktan veya ortaklığın kefaletiyle hariçten Heyeti Umumiyece ( Hariçten ancak bu surette ortaklardan kefelet veya teminat olabilir.)

                     Madde 73 : Ortaklığı dahil olmayanlar mahsul teflimatlarını muhammen kıymetlerin %50  sine kadar ortaklıktan veya ortaklığın kefaletiyle hariçten heyeti Umumiyece tayin edilecek faiz mukavelede avans alabilirler.

                 - Mal Bedellerinin Tesfiyesi 
                     Madde 74 : Ortaklık ve ortaklar tarafından depo edinen mallar satıldığında bedellerini mal sahiplerinin avans borcuna ve faillerini ve ortaklarda gayrisinin malları için komüsyonu dahil iflas ve ve tevgih ettikten sonra mütabakasının kendilerine ifa eder. Ortaklığın geliri ortaklar tarafında satılan malların bedellerini tediyeye kafi gelmezse  81 . madde ve çile amel olunur.

                     İstikrar
                 
                      Madde 75 : Ortaklık lüzum gördüğü takdirde Meclis İdarenin 3/2 nin yararı ile lazım gelen teminatın göstererek faiz mukavelinde hariçten istihrardan bulunabilir.

                     Tevdirat
                   
                       Madde 76 : Ortaklık kasasına gerek ortaklar ve gerek ortak olmayan kimseler konusundan muayet  müttetlerde tevgi edilecek olay emanet akçe için muayem bir faiz verilir.
                       Madde 77 : Ortaklığın hesap senesi Kanunisani iktisatta başlayıp o senenin  Kanuni evvelinin sonuncu günü giten bulunur. Fakat ilk hesap senesinin müddeti ortaklığın Hükümetçe testiki tarihiyle kanuni evvelgayesi ardından geçen zamandır.

                       Madde 78 : Meclisi İdare her hesap senesi nihayetinde ortaklığın malik olduğu demirbaş eşyayı ve mevcut emtiayı tedbik eder, bir senelik geliri ile masraflarını ve alıp verebileceklerini taahhüt ettirir.Bunlar için tutulacak defterleri hesap hulasalarını ve bilançoyu Heyeti Umumiyenin inıkatından  40 gün evvel murakabe heyetine ve bağdehu Heyeti Umumiye inıkatından evvelki 15 gün zarfında iş bu hesap evrakını ve ortakların esamiyeni air cetveli mutaalan ve tedbik etmek üzere ortaklığın merkez dairesine müracaat edebilirler.

                                    - Ortaklığın Geliri Ve Matrakları
               
                        Madde  79 : Ortaklığın geliri şunlardır.
                 
                        1 - Satış bedelleri ve alınan komusyonlar.
                   
                        2 -  Avanslardan alınan faizler
                     
                        3 - İstihsal ve imalerde asıl olan karlar 


                              Ortaklığın Matrahları Şunlardır :
         
                       1 - Memureyn ve müstahtemin maaş ücretleri ve icad ve tevhin ve tenvin ve kırtasiye gibi idare masrafları.
           
                       2 - Ortaklık tarafında mubaaye edilen ve sahip istimaliyenin ve harice satılaan her nevi mahsulün ced ve cemi muhava ve sevki için verilen bedelleri ve matrakları.
            
                       3 - İstisarat ve imalat için yapılan matraklar.
              
                       4 - Ortaklardan ve hariçten alınacak her nevi mansulün evmanı  Bir senelik matrakların yekünü bir senelik vadidattan çıkarıldıktan sonra kalacak miktar kazanç itibar olunur.
            
                                   İş Bu Kazançtan
         
                        Evvela  %  10 İhtiyaç akçesi 
             
                        Saniyen  ( 13. madde ve çile ortaklara hisse senetleri miktarınca verilecek  % 9 ilk kazanç ayrılır. Mütebaki kazanç  100 kısma ayrılarak aşağıda gösterildiği ve çile olunur.) 
           
                       1 -   % 5 şi Meclisi İdare azasına 
             
                       2 -  % 1 ri murakabe heyetine  
             
                       3 -  % 4 dü memuray ve müstahdimine ikramiye
             
                       4 -  Mütebaki  % 90 'da şu vesile ortaklara verilecektir.
             
                       İkinci maddenin  ( A ) fıkrası ve çile ortaklar tarafından ortaklığa satılan malların mecmu bedeli ile  ( B )  fıkrası ve çile ortaklığın ortaklara olan bütün satışların mecmu bedeli ayrı ayrı hesap olunur.  Ve iş bu  % 90 kazanç bu mecmu bedellerin miktarına nisbetle iki kısma ayrılır. 1. kısım membaliğ dahi ortaklara mal satan ortaklara yapmış oldukları satışların nisbetinde tercih olunur. 2 .kısım mebali dahi ortaklıktan mal satın alan ortaklara mubayeaları nisbetinde tercih olunur.
            
                       Madde 80 : Yirminci madde veçile ortaklıktan istifa etmek veya ihraç olmunmak suretiyle ayrılanların ilk temettuları ile iş bu  % 90 dan mütehassıl hisse taahhütleri kendilerine verilmeyüp ortaklığın ihtiyaç akçesine  zam ve ilave olunur.
              
                       Madde 81 : Ortaklığın geliri bil umum matcıklar çıktıktan sonra ortaklığa verilen elli mahsulün fiyat muhammelesi tesviyeye kafi gelmezse ortaklara verilecek mahsul ve gelir ona göre hesap tediyat fazla ise istirdat olunur. Ve ortaklık bu baştan beri olur.
   
                                İhtiyaç Akçesi
   
                       Madde 82 :  18 , 20 , 79 , 80 ' ninci madde mucibince icra edilen tergifattan muhtasıl ihtiyaç akçesi muhtemel zararlara karşılık tutulacaktır.
                     
                       Madde 83 : İhtiyaç akçesi kıymetli ve teminatlı asham ve tahmilat muhaayası suretiyle hıfz ve tenmiye edilir. Bu esham ve tahhulatın Türk ve yahut Ecnebi Borsalarına kabul edilmiş olması şart olup cinsi ve miktarı Meclis İdarece tahin olunur.
                
                       Madde 84 : Ortaklığın müddeti bitince bir cümle tahüdat ifa ve tesfiye muamelesi olunduktan sonra ihtiyaç akçesi ortakların hisse senetleri nisbetinde kendilerine taksim olunacaktır.

                                                                           6  .   FASIL
               
                                 ORTAKLIĞIN  FESHİ  VE  MUAMELESİNİN  TASFİYESİ  
         
                               Fesih ve Tasfiye 
       
                      Madde 85 : Ortaklığın müddeti bittiği veyahut hitam müddetinden evvel ortaklık 59 . madde  ve çile fesh edildiği takdirde iştima eden Heyeti Umumiye ortaklığın tasviydı muamelatı ve hutbatına karar verilecek ve tasfiye işlerini kendi azası arasında ve akalli  3 zattan mürekkep bir heyete tebi edecektir. Heyeti Umumiye ortaklığın mevcut bulunduğu zamanda olduğu gibi tasviya esnasında dahi iktidar ve selahiyetini  İstimale devam eder. Ticaret Vekalet tasfiye muamelatının devamı müddetince teftiş ve murakaba hakkını haizdir. Tasfiyeye memur olanlar ortaklığın Hukuk ve senedait ve tahadüdatının Heyeti Umumiyenin karaıyla değer bir ortaklığa veya bir barkaya veyahut şahsu defteri ve ferah edebilecektir.
   
                                 Tasfiye Heyetinin Vazifeleri
   
                      Madde 86 : Hal tasviyede bulunan ortaklığın tasfiyesine memur olan heyet İdare Meclisi makamına tayin edilir
                   Yani vazife ve selahiyet ve mesuliyet hususunda Meclisi İdare azasının tabi olduğu ahçama murakabe heyetinin murakaba ve teftişine tabidir. Devair muhakim ve eşhas salise nezrinde ortaklığı bunlar temsil ederler. Ancak ortaklık namına vazı imza edecekleri zaman ortaklığın namını zikir etmekle beraber tasfiye halinde bulunduğunda idere ederler.
                      Madde 87 : Tasfiye heyeti mensun ortaklığın muamelat carisinin ikmal ve tehahütlerini ifa ve enval ve eşyasını nakte tahvir eder. Ve tasviye için luzum hasıl olduğu takdirde yeniden bazı muamelata dahi girişebilir. Tasfiye Heyeti fesih kararının ita olunduğu tarihe ait pilançonun başka tasfiye muamelesinin hitamına kadar her sene Pilanço tanzim ve Heyeti Umumiye iştimaya davet eder.
       
                                 Tasfiyenin Hitemi
             
                     Madde 88 : Tasfiye muamelesinin hıteminden tasfiye heyeti katıy pilançoyu tanzim ve ortaklık mecudundan her ortağa isabet eden miktarı iare ve tayin eder. Bu suretle tanzim olunan Pilanço murakabe heyeti tarafında tashik olunarak Heyeti Umumiyeye tevdi olunur. Ve Heyeti Umumiyece dahi tedkik ve tastik olunduktan sonra Ticaret Vekaletine ita ve iya olunur. Şirket Mütetehassının diyonu tasfiye edildikten  ve  3. ilandan bir sene geçtikten sonra kalacak mevcut hissedaran arasında hisselerine göre taksim olunur. Tasfiye heyetine verilecek ücret miktarı Heyeti Umumiyece tayin olunur. Tasfiye muamelesinin icra ve ikmali tarihinden itibaren ortaklık tamamen münfesih and edilir. Ortaklığın defterleri Katip Adle tevdi ve arada 15 sene hıs olunur. alakadar olanların bu müddet zarfında mescu defterlerin muayeneye hakları vardır.
     
                                  Mevadı Müteterrika 
             
                                         Tesvil ve İlanı
     
                     Madde 89 : iş bu esas mukamele nağme Ticaret Vekaletince mesaade ita olundukça sonra Sicil Ticarete tescil ettirileceği gibi bir ay zarfında Merkez Devlete Resmi Gazete ile ve agal mütebar diye iki gazete ve şirketin muamelatı veye şubeleri bulunan yerlerde dahi Resmi Gazeteler ve saiti saire ile aynen veya icmalen meşir ve ilan olunacağı gibi mukavela nağmede Hükümetin müsaadesiyle huku bulacak her cuna tadilat ve her senenin Heyeti Umumiye mukareratı ve senelik pilanço suretleri dahi merkez Devlette ve taşrada aynı suretle ilan olunacaktır.
     
                                        ESAS  MUKAMELA  NAĞMENİN  TADBI
 
                     Madde 90 : Ortaklık işbu esas Mukavala nağmeyi tab ettirerek talip olanlara ita eyleyeceği  10 nuskasınıda bir defaya mahsus olmak üzere Ticaret Vekaletine gönderecektir.
   
                                                  İSTATİSTİK
   
                      Madde 91 : İstatistik idaresince ita olunacak numuneye tevhıkan şirket her sene muamelatına dair istatistik cetveli tanzim edip Ticaret Vekaletince göndericektir.
 
                                       MEMURLAR  VE MÜSTAHDEMLER
 
                      Madde 92 : Ortaklığın bin umum memurey ve müstahtemini Türklerden olunacaktır. Yalnız Ecnebi memleketlerinde muhabirleri ve Ajansları Ecnebi olunabilir. Ortaklığın iştigal eylediği madde hakkında İdare Meclisi kararıyla lüzum görülürse miktarı kafi Ecnebi Mütehassısı yer olunabilir.
     
                                   KANUN  VE RİZAMNAMELERE  DİAYET
       
                      Madde 93 : Ortaklık gerek muamelat ve faaliyet umumiyesi ve gerek memurun ve müstahdimeyi hakkında kavanini ve nizamatı Devlete ve iş bu kavanin ve nizamat dahilindeki Hükümetin tebligatına riayet edecektir.
     
                                         TATİL  GÜNLERİ
   
                      Madde 94 : Ortaklık Cuma günleri ile resmi tatil günlerinde icrai muamele ve faaliyet etmez.
     
                                LİSAN
   
                      Madde 95 : Ortaklığın bil Umum muamelatı ve hısabatı Türkçe olunacaktır.
             
                      Madde 96 : Ortaklık ayni maksatta tescil edilmiş olan diğer ortalar Kooperatif şirketlerin ile bir ittihat Heyeti teşkil edebileceği misullu Türkiye'deki bin umum Kooperatiflerden müteşekkil olarak tesis olunacak Umum Türkiye Kooperatifleri Heyeti müstemesına dahil  olabilecektir.
               
                      Madde 97 : 97 maddeyi havi olan iş bu esas mukavela nağme  14 Eylül  1927 tarihinden Uşak Katip Adliyince tanzim edilmiştir. Deyebilbeyen bu yolda bir mukavele nağme tanzimi talep ve dermeyan eylemeleri üzerine yeğmi mescuda işbu mukavele nağme bizzat ve bir nuuha olarak tarafımdan tanzim ile münderecatı gırahat ve tevhin edildikten ikrar ve talep rakıa muhafıt ve mutarık bulunduğu tastik rdilmekle ziri cümlemiz taraflarından imza ve temzir kılındı . İş bu suret sosyada mahfuz aslından bir ihraç alakadarandanNuri Bey'e tasdikan ika kılındı . 1927  senesi Eylül 'ün14 . günüdür.
                                                                                                                                                                                  Uşak  Noteri
                                                                                                                                                                                Mustafa  Asım
                   UŞAK  KATİBİ  ADİLLİĞİ
                   İcra Vekilliği Heyetinin  20 Teşrini  sene  1927  tarihli  iştimaında kabul ve tastik bulunarak ayni tarihte Türkiye Cumhuriyet riyasetinin tastik alisine iktira eden  ( Uşak  ve  Köyleri  Çiftciler  Birliği  Kooperatifi  ) ' ne ait iş bu esas mukavele tastik kılındı. 10 Kanuni evvel  1927  
    
               Ticaret Müdür Umumisi Namına 
                                 Ziya                                                                                                                   Ticaret  Vekaleti  Vekili  Namına 
                                                                                                                                                                          Müsteşar  Şakir
                                                                                                                                                       Ticaret  Vekaleti  Müdiriyet  Umumiyesi 
                                                                                                                                                                                (  Mühür )
         ESAS   321   /   928  

               Bu husustaki istika ve şirket mukavele ve imtiyaz nameleri mutalaa  ve tetkik olundu. Bitteemül  Ticaret Kanununun  299 . Mad. tevfikan Uşak Çiftçiler Birliği Kooperatif Şirketi şerait Kanuniyeye muafık bulunmuş olduğundan mezkur şirketin teşekkülü hususunun  tatbikina    11 . Kanuni sani  Ocak  1928

                                     UŞAK  T. C.  MAHKEMESİ  ASLİYE
                                             HUKUK  DAİRESİ
                                                    ALİ  ZÜHTÜ
                                                                                                                                  BİLMUKABELE  ASLINA  MUVAFIKTIR.
                                                                                                                                                           BAŞ  KATİP
                                                                                                                                                       AHMET  BESİM 


                                              Orjinali Arşivimdedir.

                                   
                                              ----------------------------     *    ----------------------------


                   Uşak Terakkıi Ziraat Türk Anonim Şirketinin 25 Mayıs 1928 Tarihli 
                       Olagan Heyet-i Umumiye İçtimaına Dair Tuzname-i Müzakerat

             1 -  Bilançonun ve Meclis-i İdare ve Murakıplar Raporunun kıraat ve tastiki.

                2 - Müddetleri münkazi olan meclis-i idare azalarının tekrar intihapları veya tebdilleri.

                3 - 1928 senesi için iki murakıp intihabıyla ücretlerinin tayini.

                4 - Meclis-i İdare tafafından nizamnamenin  13 . maddesinin tadili teklifi. 

                5 - Hissedarandan Türkiye Sanayi ve Mden Bankası Müdür-i Umumisi Hayrettin Beyin nizamnamenin  11 . maddesinin tadiline dair teklifi.

                6 - Hisse başına alınmakta olan beş kuruş duhuliyenin tahsiline devam veya adem-i devam hususunun  müzakeresi 

                Nizamnamenin  11 . Maddesi : Meclis-i İdarenin içtimaı icab-ı maslahata tabi olacaksa da her bir buçuk ayda bir defa meclisin toplanması lazımdır. Mamafiye meclis-i idare azasından  la-akal " en az " üçünün veya veya müdür-ü umuminin meclis reisine veki olacak tahriri teklifi üzerine reis on beş gün zarfında meslis-i idareyi toplar. Müzakeratın muteber olabilmesi la-akal altı azanın huzurine menuttur " bağlıdır ". Meclis-i İ;darenin kararları hazır bulunan azanın ekseriyet arasıyla muteber olur. Tesavi " eşit " ara vukuunda keyfiyet içtimai atiye taallük edebilir. Ve anda dahi tesavi-i ara vuku bulursa mevzubahs plan teklif red olunur. Meclis-i idare şirketin merkezinde veya hasbel-lüzum Ankar veya İstanbul'da içtima edebilir. Bila-mazeret üç ay meclis-i idare müzakeratına iştirak etmeyen aza müstafi addolunur. Skoda müessesesine mensup aza bundan müstesnadır. Türkiye Sanayi ve Maden Bankası şirketinin hissedar olduğu müddetçe Bankanın Müdür-ü Umumisi ile Müdür-ü Umumi muavini aza olmasalar bile meclis-i idare içtimalarında rey iştişarı hazır bulunmak hakkını haizdirler. Bunlar şirketin menfaatine muvafık addettikleri teklifleri meclise dermayan ve tekliflerinin reddi halinde nokta-i nazarlarını zapta aynen derç ettirebilirler.  

                 On Üçüncü Madde : İdare meclisi azasından her birinin şirket la-akal  1250 hisse senedine malik olması lazım gelir. Senedat-ı mezbure şirketin sandığına tevdi olacak ve azanın müddet-i memuriyetleri zarfında satılamıyacaktır. Bunların üzerine füruhtu " satılması " caiz olmadığı mübeyyin bir damga vurulacaktır.

                 Haşiye : Heyet-i umumiye müzakeratına iştirak edecek hissedaranın hamil oldukları hisse senedatı ve bunların mutasarrıf olduklarını müsbet vesaiki yevm-i içtimadan on gün evvel Uşak Merkezine tevdi etmeleri lazımdır.

             Şirket nizamnamesinin bazı maddelerinin tadili teklif edildiğinden bir hisseye malik olan hissedaran dahi içtimada bizzat veya bil-vekile reylerini istimal edeceklerdir. Hususat-ı sairede nizamname-i esasiyenin zirde münderiç 21. maddesi ahkamı caridir.

                  21 . Madde : Ticaret Kanununda musarih olan ahvcali müstesna olmak üzere heyet-i  Umumiye vekaleten veya asaleten la-akal altı yüz hisseye malik hissedarandanmürekkepolacaktır. Altı yüzden dun hisseye malik olan iki veya daha ziyade hissedar birleşerek bir vekil gönderebilir. Heyet-i Umumiyede gerek asaleten gerek vekaleten hazır bulunacak her hissedaran beher altı yüz hisseye  mukabil bir reyi olacak ve fakat hamil olduğu hisseler adedi her kaç olursa olsun bir hissedaran on reyden fazla reyi olamıyacaktır.

                                           Meclis-i  İdare   Raporu:

              Şirketimiz  1927  senesi bilançosunu Heyet-i Alilerine takdim ediyoruz. Şeker Sanayi, bilhassa pancar istihsalatı henüz başlamış olan memleketlerde  muhtelif safhalardan bir çok müşkülat arz eden mühim bir iştir.

                   Bu teşebbüsün esasen arz ettiği mazuliyete " açıkta kalmış durum " şirketin tarz-ı idaresinde mukavele-i esasiyenin teşkilat itibarıyle ihdas etmiş olduğu mühim noksanlar, ziraiyatın vakit ve zamanında icrası için icap eden meblağın muntazaman tedarikine imkan bulunamaması, şirketi idaresinin bir vahdetnameye mazhar olmaması, pancar ziraatı işinin hal-i ibtidaide olması ve nihayet fevkalade kuraklık gibi esbab ve savaik-i " nedenler " muhtelife 1927 bilançosunu mühim bir zarar ile kapatmak mecburiyetini tevlid etmiştir.

                   Mamafiye bu zararın en mühim kısmını istikraz edilen mebaliğ-i azimeye verilmekte olan faizlerin teşkil etmekte olduğunu ayrıca tespit etmek lazımdır. Fabrikanın işletme işi daima muvaffakiyetle idare edilebilirse de faaliyet-i istihsaliyenin hemen en mühim cebhesini pancar istihsalatı teşkil etmekte olduğundan bilhassa bu sahadaki muhtelif müşkülat ve noksanların izalesi çaresi derpiş edilerek tedabir-i lazime ittihaz edilmiş ve ayni zamanda faiz nisbetinin tenakızı için de müzakerata girişilmiştir. Binaenalyh gelecek sene şeker istihsalatımızın gerek maliyet ve gerek kemiyet nokta-i nazarından daha iyi bir netice vereceğini  ve 1928 senesi kumpanyasında daha ziyade muvaffakiyet gösterebileceğini arz ederiz. 

                    Bu sene mübayaa olunan kesme şeker tertibatı kumpanya sonunda gelmiş olduğu için 1927 senesi istihsalatımızda bundan istifade edilememi,ş ise de bu defa tamamıyla izhar ve mahallerine de vazh edilmiş olduğundan önümüzdeki kumpanyada yevmiye iki vagon keşme şeker istihsaline müsait olan bu tertibat sayesinde piyasanın bu talebi is'af ve ehemmiyetli bir istifade temin edilecektir. Keza pancar küsbesi sıkmaya mahsus olup ziraatın ehemmiyetli bir istifadesini mucip olacak olan presler vesair motor, tulumba, alet ve edevat-ı muhtelife ile  1927 senesi zarfında inşa olunan mebani su yolları ve şebe hattı ( boru hattı ) gibi tesisat dolayusıyle geçen sene bilançomuzda  1.654.849.-35  lira olarak arene olunan fabrikamızın kıymeti  1.814.677.35 liraya terfi etmiş ve ancak geçen sene bu fasıla ithal edilen bazı aksamın bu defa diğer fasıllara nakli dolayısıyle vaki olan tezaid-i kıymet 212.441.67 liraya baliğ olmuştur.

                    Demirbaş eşyamızın kıymeti de tezaid ettiği gibi alat-ı ziraiyemizin kıymetinde de 25.947.-95 liralık bir tezaid tahsil etmiştir.Tezyid-i sermaye zımnında müessislerimiz ile Sanayi ve Maden Bankası tarafından taahhüt edilen  273.000.- liralık hisse senedinin  183.648.- liralığı satılmış ve 93.352.- lirası da henüz satılamamıştır. Sanayi ve Maden Bankasından gayri olan müessislerimizuhdesinde kalan mezkur meblağ şirketin tezyid-i sermayesini mümkün kılmak için ızhar fedakarı ederek müessislerimiz tarafından taahhüt edilmiştir. Her ne kadar müessisler taahhütlerini şirkete karşı ifa edecekler ise de bunun husulüne kadar geçecek zamaniçin kendilerinden faiz alınmamasının muvafık-ıtasrif " kesin karara bağlamak " olacağı mülahazasıyla bu hususta heyet-i alilerinin ittihazı karar eylemesini arz ederiz.      

                     Fabrikanın su ihtiyacını temin için yapılan arteziyen kuyusu imalatı muvafık olmayarak bu hususta sarf edilen  95.134.-80 lira ziyaı uğramış ve meblağ-ı mezburunsene-i sbıka bilançosunun tesisat-ı muhtelife faslında ibkasıyla sena-i haliyede de ayni fasılda görülmesi muvafık görülmüşolduğundan iş bu meblağın ya masraf-ı tesisiye-i adıyla beş sene zarfında eftası veyahut zarar addedilerek doğrudan doğruya bu senenin bilançosuna ol suretle ithali ve keza tesis senesi zarfında istkraz edilen mebaliğ için verilmiş olan faizlerin kayyum-u sabitemize ilavesi icap ederken geçen seneki bilançomuza zarar kaydedilmişolan 51.452.-23 liranın da tashihen kayyum-ısabite faslında gösterilmesi hususlarında ittihaz-ı karar buyrulmasını rica ederiz.

                      Bu sene mabani ve makinalara tesisat-ı muhtelifemizin amortismanı olarak da 71.483.-03 lira tefrik edilmiştir. Takdim eylediğimiz bilançonun muhtelif fasıllarında görülen rakamlar muamelat ve hesabatın netayicini kafi vazh ile ifade etmekte olmaları itibarıyle muhtac-ı tafsil olunmamıştır.

                      Maruz-u tedabirin temini sayesinde önümüzdeki senenin netice-i faaliyetinin daha müsmir " verimli " olacağını ümit ederiz.


                     Aza :     Abdullah Hüsrev              Aza : Nuri                    Aza : Hayrettin             Aza : Ali Sami                  



                     Aza : Selahattin Nevzat                Aza :  Ahmet                 Aza : Zeki               Aza : Hüseyin Akif      Aza : Hüseyin Fazlı    



                                               Meclis-i İdare Reis-i  Sanisi : İsmail                                      Meclis-i  İdare  Reis-i  :  Safa




                              Uşak  Terakkıi  Ziraat  Türk  Anonim  Şirketi
                                     Hissedaran  Heyet-i  Umumiyesine 
                                                  Murakıp  Raporu

               1927 Mart gayesinden " sonundan " 1927 Kanun-u evvel gayesine kadar dokuz aylık hesabatı muhtevi olan 1927 senesi bilançosunu bil-tetkik mevcut kuyudat ve defatir-i esasiyeye mutabık bulunduğunu ve geçen sene müteferrik bulunan idare fabrika muhasebesinin bu sene tevdit ve kuyudat ve muamelatının ıslah edilmiş olduğunu gördüm. 

                  1 - Şirketin  1926  sene-i maliyesi hitamında nakdiyat ve ayniyatınınhakiki tadatı yapılmayarak mevcut hakiki gibi telakki olunmuş, mebaninin hala takdir-i kıymeti yapılmamış bulunması, hisse senedatı satışından 1928 senesine yine tahsil edilememiş mebaliğ devronulması, su ve pancar meselesinin tamamen halledilmemiş olması yüzünden geçen sene kumpanyası esnasında da kudret-i imaliye tecrübesi yapılamayarak fabrika teslim-i katisinin henüz icra edilememesi, zirai tezyidinde ehemmiyetli miktarda mahsupsuz ve tahsilsiz avans kalmaması gibi mevadı, atide arz eyleyeceğim hususata nazaran; derece-i taliyede gördüğümden yalnız burada işaret etmekle iktşfa ederim.

                   2 - Bilançonun tetkikinde de görüleceği üzere matlup hanesindeki kar ve zarar bakayası  529.693.-26 lira olarak gösteril-miştir. Bu miktara kanaat-i zatiyemce imaliyatı hüsnü neticeye iktiran edememiş bulunan artezyen kuyusunun 95.134.-18 lira masrafının da ilavesi muktezidir. O halde kar ve zarar bakayasının bu seneki hakiki miktarı 624.827.-44 türk lirası olması icap eder.

                   Bakayanın bu derecede olmasının esbabı muktezi mebaliğin vaktinde tedarik ve idarede vahdet temin edememek gibi müteaddit olmakla beraber bilhassa geçen senenin her cihetteki proğramsızlığıdır.

                   3 - 1928 senesi kumpanyasından da istihsal olunacak netice ile,gelecek bilançoda bu kar ve zarar bakayasının tenkızına muvaffakiyet elvereceğini zannetmekteyim, belki bu miktar geçen seneye nazaran bu sene olduğu gibi yine tezaid edecektir.

                   İdarece yapılan hesabata göre  1928  kumpanyası içinfabrika ve ziraata aid bil-umum mevad, kömür vesaire mevcut olmakla beraber ayrıca  1.200.000.- kusur liraya daha ihtiyaç vardır. Bunun hey halde asgari  900.000.- lirası - pancar bedelatı dahil- doğrudan dooğruya işlenmiş masraf-ı umumiyesi olacaktır.

                   Gerçi bu meblağın tamamının senenin ilk aylarında alınmasına ihtiyaç yok ise de faiz müddeti olarak umumi için vasati altı aylık kabulü zaruridir.

                   İmdi ;

                   A - Geçen seneden mürur duyunatın, elde bulunup henüz satışı yapılmamış şeker bedelinin takabil edebileceği miktardan kalacak kısmı ve bunun faizini ve geçen sene avanslarının re's-ül-mala " ana para kapital " inkılap etmiş faizlerinin faizi.

                   B - Yeni senede alınacak avans ve bunun faizi

                   C - 1928 de Skodaya verilecek faiz

                   D - 1928 Amortismanının bali' olacağı miktarın umumi yekunu derpiş edilince bu vaziyetin gelecek sene de salah bulamayacağı hakkındaki kanaat takviye bulmaktadır.  

                   Binaenaleyh keyfiyet min küllil vücuh " her yönden ) kemal-i ehemmiyetle nazar-ı dikkate alınacak mahiyettedir.

                   4 - Hakkı Bey  5 Şubat 1928 tarihinde şirketimiz murakıplığından istifa etmiş olduğundan bilançonun tetkikinde bulunamamıştır.

                                 Murakıp :  A. Rıza


                                          Uşak  Terakkıi  Ziraat  Türk  Anonim  Şirketinin
                                                1927  Senesi  Bilançosudur.   


 
                    Mebani ve Arazi Bedelleri                                                    773.362.-34
                    ( Mebani : 756.070.-  Arazi :  17.292.-34 )
                    Tesisat-ı Muhtelife                                                                  218.231.-11
                    Makine Alet ve Edevat-ı Sabite Bedelleri                         805.563.-38
                    Küçük Alet ve Edevat                                                                 5.810.-38
                    Kimyahane Alet ve Edevatı                                                     11.710.-14
                    Ziraat Makinaları Bedelleri                                                       70.429.-88
                    Demirbaş Eşya, Mefruşat ve Edevat-ı
                    MÜteharrike Bedelleri                                                               59.159.-42
                    ( Demirbaş Eşya ve Mefruşat Bedelleri : 
                    17.440.-37  Vesait-i Nakliye : 41.719.-05 )

                                                                        Yekün                                   1.944.266.-65

                   Mamul-ü Emtia Ambarı                    Fiyatı             Kilo             Lira 

              Beyaz  Şeker Çuvalı                                          37.204             761.606         283.346.-47
                  Sarı Şeker Çuvalı                                                32.95                  39.200           12.916.-40
                   Melas                                                                          2                  617.350           12.349.-08
                   Kuru Küsbe                                                                2                 179.034              3.580.-86
                   Yekün                                                                                                                  312.192.-81  
 

                Malzeme Ambarları Mevcudu                                                                            269.057.-80
                   Pancar Avansları ve Muhtelif Matlubat                                                            166.683.-70
                 
                   Pancar Avansları                                                                                                   103.850.-57
                   Mahsubu Yapılacak Hafriyat ve Malzeme Borçluları                                      13.407.-23
                   Hafriyat-ı Vesaireden Mütevellit Muhtelif Borçlular                                        45.385.-77
                   Mikapları verilip henüz Vürut Etmeyen Emtia Bedelleri                                   4.090.-13
                                                                                                                                                     166.683.-70 

              Matlup Senedatı ve Derdest Takip Senedat                                                         45.839.-82
                 ( Cüzdanda mevcut: 10.538.- Derdst Takip: 35.300.-92 )

                  Hissedaran Taksit Borçları                                                                                      95.372.-50
                  Tezyid-i Sermaye Hususunda Taahhüt Edilip henüz Tahsil 
                  Edilemeyen Hisse Senedatı )                                                                                   93.352.-00
                  Masarıf-ı Tesisiye                                                                                                        38.681.-95
                  Derdest Tesfiye-i  Hesabat                                                                                         9.541.-14
                  Hesabat-ı Muvakkate                                                                                               146.587.-13
                  Kasa Mevcudu                                                                                                                6.057.-64
                  Kar ve Zarar Bakayası                                                                                            529.692.-26
 
                  Yekün                                                                 &