Şeker Fabrikası - 1932 - 5
*TÜRKİYE SANAYİ VE MAADİN BANKASI
UŞAK ŞEKER FABRİKASININ 1932 SENESİ BİLANÇOSUDUR
M E V C U D A T V E M A T L U B A T :
MÜFREDAT İCMAL
SABİT KIYMETLER: 1.844.982.-46
Arazi 13,152,-73
Binalar 750,200,-43
Şeker Fabrikası Makinaları 722,664,-72
İspirto 81,946,-00
Muhtelif tesisat 181,845,-61
Ziraat Makinaları 55,646,-07
Kimyahaneler alatı 10,635,-73
Rasathane alatı 339,-08
Nakil vasıtaları 3,444,-00
Demirbaş eya ve nefruşat 25,108,-09
NAKİT : 179.187.-19
Kasa 16,090,-63
Borçlu Bankalar 163,096,-56
İzmir Ziraat Bankasında 90,680,-53
Uşak ' ' 6,575,-37
Uşak İş ' 35,164,-47
Afyon ' ' 10,082,-17
Eskişehir İş ' 1,172,-02
Sanayi ve Maadin 19,422,-00
NAKİT EMTİA 2,391,121,-30
Merkez ambarında 83744 Çuval beheri 25 Li. 2,093,600,-00
Denizli ' 1293 ' ' 25 Li. 32.325,-00
Nazilli ' 1324 ' ' 25 Li. 33,100,-00
Sarı Şeker Merkez 105,494 Kilo beher K. 20 Kr. 21,098,-80
Kirli ' ' 782 ' ' ' ' ' 156,-40
Melas ' ' 888,580 ' ' 8 ' 44,429,-00
Küspe ' ' 192,960 ' '1/ 2 ' 9,64,-80
İspirto ' ' 551,491 ' ' 30 ' 165,447,-30
MALZEME ANBARLARI 258.041.-67
Umumi Ambarda 235.918.-48
Fabrika Ambarında 34.-20
İdare Ambarı 1.326.-45
Kimyanelerde 790.-04
Dispanserde 374.-68
Mıntıkalarda 19.597.-82
KÜÇÜK ALAT ve EDEVAT 4.982.-70
1933 SENESİ TECRÜBE ve NUMUNE TARLALARI 1.013.-71
MATLUBAT 237.417.-88
Muvakkat Borçlular 46.537.-01
Cari Hesaplar 77.576.-42
Gelecek Mallar Bedelinden 3.517.-88
Pancar Zürrasından 109.786.-57
Yekün : 4.916.746.-91
D İ Y U N A T
MÜFREDAT İ C M A L
SABİT ARAZİ : 1,844,982,-46
Arazi 13,152,-73
Binalar 750,200,-43
Şeker fabrikası makinaları 722,664,-72
İspirto ' ' 81,946,-00
Muhtelif tesisat 181,845,-61
Ziraat Makinaları 55,646,-07
Kimyahane alatı 10,,635,-73
Rasathane alatı 339,-08
Nakil vasıtaları 3,444,-00
Demirbaş eşya ve mefruşat 25,108,-09
İŞLETME SERMAYESİ: 943,674,-42
MUVAKKAT ALACAKLILAR: 507,355,-28
EMANETİ AYNİYE: 2,545,-50
ALACAKLI BANKALAR: 1,618,189,-27
Sabank 1 Numaralı cari hesabı 1.507.913.-66
Uşak Ziraat Bankası ' ' 110,275,-61
Yekün.. 4.916.746.-91
Orjinali Arşivimdedir.
----------------------- * ----------------------
Cumhuriyet 15.Aralık .1932
İktisat :
Uşak Fabrikası Bu Sene
Tam Randumanını Verdi !
100 gün içinde 72.000 ton pancar işlendi
ve 10.000 ton Şeker İstihsal edildi
Uşak'ta 926 senesinde Molla Ömer oğlu Nuri B. namında himmetkar bir zatın teşebbüsü ve Hükümetin yardımı ile tesis olunan "Uşak Şeker Fabrikasının" bu günkü vaziyetini yerinde tetkik ettik.
Fabrika Müdürü umumisi Remzi Bey bize şu malumatları verdi.
Fabrika yapıldığı zaman su düşünülmemiştir. 926 senesinde yapılan bir arteziyenin tecrübesinde 350 metre toprağa girildiği halde su bulunmamış fakat ümitsizliğe ve muvaffakiyetsizliğe karşı mücadeleden feragat edilmemişti. Fabrika da ilk kampanyada bin ton pancar işlendive dereden çevrilen yağmur sularıyla uydurma bir istihsal yapıldı. İkinci senede Avrupada'dan getirilen bir mütehassısın usulüne on litre kadar su bulundu ve dokuz bin ton pancar işlendi. Üçüncü sene bu suya kuvvet verildi. Fakat Avrupalı Mütehassıs işi benimsemediğinden bu alakasızlıkla yapılan ameliyeler yüzleme olmuş ve bu su 929 senesi kuragına tahammül edemiyerek sıfıra düşmüştü. Avrupalı Profösörün halledemediği bu işi nihayet Türk mütehassıs-larının himmeti ve Fabrika idaresinin azmi kat'i surette halletti.
Yapılan tertibat ve tesisat sayesinde elde edilen su ile 929 senesinde 23 bin, müteakip ve en ku-raksenelerde 30 . 53 bin ton pancar işlendi. Bu senede 72 bin ton pancar işlenmekte ve kampanyanın so-nuna geldiğimiz, yani yeni yağmur mevsimine girdiğimiz halde su yüzünden hiç bir müşkülata tesadüf olmamaktadır.Fabrikanın kapasitesi günde 700 tona iblağ edildiği ve buna İspirto Fabrikası da ilave edildiği halde yüz günlük fasılasız istihsale suyun kifayetsizliği yüzünden hiç bir sekte arız olmamış ve bu mühim mesele Türküğn Yüksek bilgisile ve fütursuz azmiyle bu suretle hal ve temin edilmiştir.
Uşak Şeker fabrikası 982.781.- liralık ebniye ve 1.067.582.- makina kıymetini havi mühim bir mües-sesedir. Bu sene 72 bin ton pancar işlemek suretiyle on bin ton şeker, posalardan üç buçuk milyon kilo milasa ve iki milyon kilo reddesinde kuru küsbe istihsal olunmaktadır.
Fabrikanın ihtiyacı olan pancarı istihsal için bu sene zerriyat yapılan arazinin miktarı 55 bin dönü-me baliğ olmakta ve bu işte 12 bin çiftçi ailesi çalışmakta ve geçinmektedir. Hali hazırda fabrikanın Uşşak, Sincanlı kısımları zerriyatı esas ve Kütahya, İnönü, Bozüyük, Karaköy, çukurhisar kısımları yardımcı ve Alaşe-hir havalisi pancar tecrübe mıntıkalarını teşkil etmektedir.
Tohum zürraa meccanen verilmekte, zerriyat fabrikanın ekme makinalarıylyapılmaktadır.Fabrika- nın fen memur ve müfettişleri şayanı takdir bir gayret ve dikkatle çalışmaktadır. Fabrika çiftcilere avans su-retiyle de yardımlar göstermekte ve istasyonlarda köylünün malını tonu vasati on beş lira bedelle almakta-dır.Bu sebeble pancar eken köylüler müzayakadan ve borçtan kurtulmuş ve çok müreffeh bir hayata mazhar olmuş bulunmaktadırlar.Bu surette senede şeker fabrikasından yalnız pancar bedeli olarak yirmi yirmi beş bin lira para alan köylülerimiz olduğunu söylemek bu fabrikanın kendi muhutine bahşettiği saadetin derecesini anlatmaga kifayet edeceğini ümit ederiz.
Memleketimizin senevi şeker ihtiyacı 60 bin tondan ibarettir. Bunun on bin tonunu Uşak ve 16 bin tonunu Alpullu Şeker Fabrikalarımız temin etmektedir. Uşak Şeker Fabrikası 929 senesinde tamamen Sanayi ve Maadin Bankasına geçmiştir.Banka fabrikayı aldığı zaman bilançosunda iki milyon lira zarar mukayyet idi. Hakikatte bir milyon iki yüz bin liradan ibaret olan zararın geçen sene kazancıyle 800 bin lirası temin edilmiş ve bu seneki istihsale göre bir milyon lira daha kar temin olunmak suretiyle tamamen kapatılacağı anlaşılmıştır.
İkinci derecede istihsalattan; Melaseden % 25 - 38 nisbetinde gayri safi ispirto istihsal olunmak-tadır. Fabrikanın 931 senesinde elde ettiği ikibi beşyüz ton melaseden 700 ton 100 derecelik ispirto çıkarıl-mıştır. Kuru küsbeden bir kısmı harice satılmış ve kalorisi yüksek olan bu maddenin bir kısmı mahrukat ola-rak fabrikada kullanılmış ve mebzul miktarda zürraaa meccanen verilmek suretiyle hayvanatın bu faideli ia-şelerinin teminine yardım edilmiştir.Fabrikanın tesisinden çok istifade gören müesseselerden biri de : İzmir Kasaba demir yolu olmuştur.Hat Fabrikanın içinden geçmektedir. Ve tesis edilen bir istasyon vasıtasıyle amalenin her gün şehre gidip gelmeleri kolaylaştırılmıştır.fabrikanın bu hatta 931 senesinde pancar nakliya-tından temin ettiği varidat 200 bin lirayı tecavüz etmiştir.
Uşak fabrikası toz şeker yapmakta ve kilosunu İstanbul'da vasati 34 kuruşa satmaktadır.Fabrika senede yüz bin çuval sarf etmekte ve bunların beherini fabrikaya elli beş altmış kuruşa mal etmektedir.Fab- rikada yüz yirmi yedi memur ve 486 işçi çalışmaktadır.Türk işçisi ve Türk ihdisası az zamanda bu büyük fabri-kanın nazik ve fenni işlerini kavramışve vazifeyi üzerine almak ehliyet ve liyakatini göstermiştir.Bu gün Ecnebi mütehassısı sıfatı ile iş başında kalanlarteknik müdürle,sermakinist ve işletme şeflerinden ibarettir.
Uşak Şeker fabrikası Türkün kabiliyet ve azminin kıymetli bir abidesi olarak yükselmiştir.
RAŞİT
----------------------------- * ----------------------------
03 . Temmuz . 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesinden
Hali Tasfiyede Bulunan Uşak Terakkii Ziraat
Türk Anonim Şirketi Tasfiye Heyetinden :
Şirketin tasfiyesi münasebetiyle Uşak Şeker Fabrikasında bulunan ve birinci pazarlık ilanı neticesin-de satılamayan aşağıda yazılı mallar, 18 Temmuz 1932 tarihinde saat 14 den 19 za kadar Şeker Fabrikasında pazarlikla satılacaktır. İsteyenlerin mezkür güne kadar tekliflerini tahrirenbildirebileceklerive mezkur gün ve saatte tasfiye memurlarına müracaat eylemeleri ilan olunur.
SATILACAK MALLAR ŞUNLARDIR :
Demirhane ve Marangozhanelerde kullanılan küçük alet ve edevat, her türlü ziraat makinaları ve parçaları, Kamyon ve Otomobiller ve yedek parçaları, Kimyevi gübreler, muhtelif kayışlar, vesair müteferrik malzeme .
Pazarlıkta uyuşulduğu takdirde müşteri tarafından bedelinin yarısının derhal ve diğer yarı bedelin dahi bir hafta zarfında tesfiyesi Meş'uttur. Mallar ancak bedelin tamamen tediyesinden sonra kaldırılacaktır. Müş-teri bir hafta zarfında kalan nısıf bedeli tesviye etmezsemal yeniden pazarlığa çıkarılacak ve yeni satış be-delinde fark hasıl olursa bu fark birinci müşteriye tazmin ettirilecektir.
Satılık mallar hakkında izahat isteyenlerin Fabrika idaresine her vakit müracaat edebilecekleri ilan olunur.
------------------------ * ---------------------
Resim Galerisi
İletişim Bilgileri
Tel: (0276) 227 19 09
Adres : Kurtuluş Mah.
Ali Galip Kaya Sok.
No: 8/A UŞAK
mehmetseker@mehmetseker.com.tr
Ali Galip Kaya Sok.
No: 8/A UŞAK
mehmetseker@mehmetseker.com.tr